PETALING JAYA: Bekas senator daripada Perikatan Nasional (PN) memberi amaran kepada ahli politik Sarawak supaya tidak memainkan “naratif mudah” berhubung hak sumber minyak dan gas (O&G) di luar pantai Sarawak, dengan mengatakan mereka cenderung untuk “meremehkan” sumbangan Petronas yang mungkin akan menjejaskan hubungan kerajaan persekutuan.
Jaziri Alkaf Abdillah Suffian yang juga merupakan Pengerusi PN Sarawak berkata Petroleum Sarawak Berhad (Petros) tidak boleh menghapuskan sokongan daripada syarikat minyak nasional itu kerana ia tidak memiliki kapasiti dan bakat yang mencukupi untuk berdikari.
“Jika hak minyak dan gas Sarawak diberikan terus kepada Petros, tidak mahu bekerjasama dengan Petronas, Petros masih perlu mencari rakan kongsi untuk melakukan kerja itu.”
“Petros tidak mempunyai kapasiti dan bakat untuk melakukan kerja itu sendiri. Mereka masih perlu bekerja dengan pihak ketiga. Jika itu yang berlaku, mengapa mereka tidak terus bekerja dengan Petronas?” katanya yang dipetik daripada FMT.
Ahli majlis tertinggi Bersatu itu juga memberi peringatan kepada kerajaan Sarawak supaya menghargai peranan Petronas dalam pembinaan negara, menunjukkan kedudukan syarikat itu dalam sektor O&G global dan sumbangannya sebanyak RM1.5 trilion dalam dividen, cukai jualan negeri, pembayaran tunai, duti eksport dan pembayaran kepada dana amanah negara.
“Petros tidak sepatutnya dilihat sebagai pesaing Petronas (di Sarawak).
“Petronas masih memainkan peranan besar di Sarawak. Petros sepatutnya bekerjasama dengan Petronas di sisinya – itu sepatutnya menjadi model perniagaan mereka,” kata Jaziri.
Premier Sarawak Abang Johari Openg sebelum ini mengumumkan bahawa Petros dan Petronas akan bekerjasama untuk memajukan kedua-dua kepentingan negara dan negeri, tetapi menegaskan bahawa kepentingan Sarawak mesti diutamakan.
Jaziri berkata kerajaan Sarawak mesti mengimbangi keinginannya untuk menuntut semula sumbernya dengan memainkan peranannya dalam membina sebuah negara yang lebih kuat.
“Kini mentaliti orang Sarawak berkata: ‘Kami telah diketepikan. Kini tiba masanya untuk menuntut wang kami.’ Tetapi ini adalah naratif yang mudah (tidak memahami situasi menyeluruh),” katanya.
“Sarawak tidak boleh berdiri sendiri.. Pertama, ia tidak mempunyai bakat dan kemahiran. Dasar imigresen kita (Sarawak) juga jauh lebih ketat berbanding dengan dasar kerajaan persekutuan.”
Pertikaian mengenai peranan agregator gas berpunca daripada rungutan Sarawak baru-baru ini mengenai Akta Pembangunan Petroleum 1974 (PDA), yang memberikan Petronas pemilikan semua sumber hidrokarbon di seluruh negara.
Sarawak baru-baru ini mempertikaikan perkara ini, dan telah berusaha untuk menuntut pemilikan semua sumber O&G di dalam dan sekitar negeri, bergantung kepada Ordinan Perlombongan Minyak 1958 (OMO), yang didakwanya mengatasi atau, sekurang-kurangnya, mesti dibaca bersama PDA.
Negeri itu juga mengadu bahawa ia tidak mendapat pampasan yang mencukupi oleh Petronas untuk sumber tersebut, malah ada pihak yang menyalahkan syarikat minyak nasional itu atas kemunduran pembangunan Sarawak.
Mengambil kira pertikaian itu, seorang peguam terkemuka telah mempersoalkan naratif pentadbiran kerajaan Sarawak kini.
“Di bawah model perkongsian pengeluaran PDA, negara memiliki semua minyak. Kontraktor masuk dan dibayar dalam bentuk barangan untuk kerja itu, tetapi kontraktor tidak akan boleh memiliki minyak itu,” kata peguam itu, yang tidak mahu namanya disiarkan.
“OMO ialah model konsesi,” katanya. “Pemilik konsesi memiliki semua minyak. Syarikat mendapat segala-galanya, tetapi mereka membayar peratusan (dalam bentuk bayaran royalti).
Peguam itu berkata sebelum PDA, semua minyak itu dimiliki oleh Shell, dan bukan Sarawak. Apabila PDA dikuatkuasakan, mereka terpaksa berunding dengan Shell untuk keluar, tambahnya.
“(Model PDA) lebih saksama. Pulangan ke negara adalah besar, berbanding sebaliknya.
“Jika hujahnya ialah Sarawak malangnya dinafikan nilai sebenar sumber mineral itu, itu soal angka,” katanya sambil menambah pertikaian itu sepatutnya boleh diselesaikan melalui rundingan.
“Di bawah PDA — kedua-duanya melalui persetujuan dan persetujuan perundangan — semua minyak terletak pada Petronas. Sarawak menandatangani instrumen ‘memberikan hak mengurus’. Itulah yang dikatakan PDA.”
Beliau juga berkata adalah “terlalu mudah” untuk mengaitkan kemunduran Sarawak kepada negeri itu yang kurang diberi pulangan royalti setimpal oleh Petronas.
Sarawak juga mempunyai isu berkaitan ketelusan, salah urus kewangan dan rasuah, kata peguam itu.
Pada 28 Februari lalu, Presiden Parti Bumi Kenyalang Voon Lee Shan menuntut Abang Johari menjelaskan bagaimana dana O&G yang diterima kerajaan Sarawak telah dibelanjakan.
“Adakah kerajaan GPS menerima RM49 bilion ini? Jadi untuk apa wang itu digunakan?” katanya.
Pada jumlah itu, pembayaran tunai oleh Petronas kepada Sarawak, mewakili separuh daripada RM96.2 bilion pampasan yang diterima negeri setakat 2024, menurut Perdana Menteri Anwar Ibrahim.
Menurut Anwar, Sarawak turut menerima RM18.66 bilion cukai jualan dan RM28.6 bilion dividen pemegang saham daripada Malaysia LNG, pengeluar gas asli cecair yang negeri itu merupakan sebahagian pemiliknya.
Selain itu, Sarawak juga menerima pendapatan daripada RM280 bilion yang dilaburkan oleh Petronas ke dalam infrastruktur O&G huluan di Sarawak, serta pembiayaan kerajaan persekutuan seperti dana pembangunan di bawah pelbagai Rancangan Malaysia.
