Pertumbuhan industri teknologi digital kewangan tempatan (fintech) sebenarnya lambat berbanding dengan negara lain. Sebab utamanya adalah tahap celik kewangan yang rendah di negara ini, kata presiden Persatuan FinTech Malaysia (FAOM) Mohammad Ridzuan Abdul Aziz.
Ramai rakyat Malaysia masih belum tahu tentang asas-asas kewangan, apatah lagi fintech, beliau memberitahu Personal Wealth. Ini termasuk pemahaman bagaimana bank dan pasaran modal beroperasi.
“Ramai orang tidak diajar ilmu kewangan asas ini di sekolah dan berusaha untuk memahaminya ketika mereka mula bekerja. Kini, tambah lagi teknologi digital ke atas kewangan dan ia mengelirukan mereka lebih jauh lagi. Jadi, bagaimanakah mereka dapat memahami apa itu fintech dan cara menggunakannya? “Kata Mohammad Ridzuan.
“Walaupun terdapat banyak kenyataan yang boleh memberi gambaran bahawa fintech telah mendapat banyak daya tarikan pada tahun-tahun kebelakangan ini, cuba kita pergi ke kawasan pinggir bandar atau luar bandar jauh dari bandar-bandar seperti Kuala Lumpur, Johor Baru dan Pulau Pinang untuk mengukur tahap penerimaan fintech. Berapa ramai yang akan hadir dan memahami apa yang berlaku? “
Akibatnya, orang ramai dan perniagaan yang ingin menjadi sebahagian daripada landskap fintech tidak dapat menghasilkan penyelesaian inovatif untuk menangani keperluan sebenar industri. “Sebagai contoh, Bank Negara Malaysia mengumumkan bahawa rangka kerja perbankan maya akan dilancarkan menjelang akhir tahun ini. Sesetengah pihak yang ingin memohon lesen telah memberi beberapa cadangan kepada saya. Mereka berfikir bahawa dengan lesen itu, mereka boleh melancarkan aplikasi perbankan mudah alih [yang menyasarkan pelanggan bank yang sedia ada dan bukannya pasaran baru]. Anda tidak akan diluluskan jika anda memohon lesen berdasarkan pemahaman itu, “kata Mohammad Ridzuan.
“Mereka ini perlu tahu apa itu fintech. Ini mengenai pemahaman isu-isu industri dan bagaimana mereka dapat menyelesaikan masalah ini dengan model perniagaan yang menggunakan teknologi. Dalam hal perbankan maya, misalnya, berkhidmat dengan pasaran atau pelanggan baru yang kurang mendapat perhatian adalah salah satu nilai yang kuat yang dapat mereka tawarkan. Itu kerana bank maya boleh menggunakan teknologi untuk menurunkan kos [operasi] mereka dan meneroka segmen masyarakat yang tidak berpotensi (menurut bank konvensional) dan tidak dilayani. “
Kemajuan perlahan ke arah pencapaian kewangan tidak membantu sama sekali, katanya. Kini bank konvensional tidak menyediakan produk dan penyelesaian yang inovatif kepada mereka yang berpendapatan rendah – memandangkan struktur kos mereka yang tinggi – mereka hanya mampu memberi perkhidmatan kepada sektor mewah. Ini bermakna mereka yang berada di kelas bawah, yang membentuk sejumlah besar penduduk negara, mempunyai pendedahan terhad kepada produk dan penyelesaian fintech.
“Mereka yang mempunyai RM200 atau RM2,000 dalam akaun bank mereka tidak akan dilayan, bank-bank tradisional cenderung untuk memberi perkhidmatan kepada mereka yang ada RM2 juta,” kata Mohammad Ridzuan.
Beliau membandingkannya dengan Singapura, di mana tahap literasi dan pemahaman kewangan lebih tinggi. Beliau percaya inilah yang menggalakkan industri fintech yang maju dan bertenaga di negara tersebuti.
“Saya pernah pergi ke Sekolah Antarabangsa Institusi St Joseph di Singapura untuk mengajar kanak-kanak literasi kewangan. Seorang anak berusia 12 tahun mengangkat tangannya dan bertanya kepada saya, ‘Apakah hasil keuntungan dan kupon pelaburan?’ Ternyata ayahnya adalah peniaga bon dan dia selalu mendengar istilah ini apabila bapanya sedang dalam panggilan persidangan dengan pelanggan. Dia bertanya kepada saya kerana dia tidak mahu mengganggu ayahnya yang sibuk, “katanya.
“Anda boleh mengatakan ini adalah kes terpencil, tetapi tidak. Saya menerima soalan lain yang berkaitan dengan kewangan daripada kanak-kanak lain di sekolah dan ini hanya satu contoh. Ini adalah bagaimana berbeza kedua-dua negara apabila ia berkaitan dengan celik kewangan. “
Buku Panduan Fintech
Apabila menyedari perkara di atas, Mohammad Ridzuan memutuskan bahawa FAOM harus melakukan sesuatu untuk menangani isu asas seperti itu di negara ini. Apa yang dikehendakiinya, bersama ahli persatuan lain, dengan membuat buku panduan untuk mendidik bukan sahaja para pelabur yang tidak mengetahui industri fintech tetapi juga orang awam.
Buku kecil itu akan menyertakan maklumat mengenai semua syarikat yang baru ditubuhkan (start-up) dan syarikat-syarikat tempatan yang sedia ada, katanya. “Ia akan menjadi seperti pangkalan data untuk negara. Ia akan membolehkan anda memahami siapa yang terlibat dalam permulaan dan yang telah beroperas. Ia akan memberitahu anda apa peringkat mereka berada, sama ada mereka berada di peringkat pertumbuhan atau ingin berkembang.
“Ia juga akan memberitahu anda apa keperluan pelaburan mereka dan bagaimana inovatif dan matang teknologi mereka. Juga, aspirasi dan visi bagaimana mereka akan bergerak maju, antara lain. “
Apabila diterbitkan, buku panduan itu boleh digunakan untuk mendidik orang ramai mengenai kewangan dan teknologi kewangan. Sebagai contoh, maklumat mengenai permulaan dan syarikat fintech tempatan boleh disatukan dan digambarkan sebelum dibentangkan kepada orang ramai melalui laman web persatuan atau aplikasi mudah alih, kata Mohammad Ridzuan.
“Jika kita mencetak buku, sangat sedikit yang akan membacanya. Ia harus berada di laman web atau aplikasi kami. Sekiranya kita boleh mempromosikan buku panduan dengan jayanya, ia akan menjadi sumber rujukan bagi mereka yang ingin tahu mengenai industri ini dan angka pentingnya, “tambah beliau.
Orang awam akan mempunyai akses kepada maklumat ini di hujung jari mereka manakala pelabur – sama ada runcit atau institusi, tempatan atau asing – yang berminat dalam ruang fintech dengan mudah boleh mendapatkan gambaran industri.
Lebih penting lagi, Mohammad Ridzuan ingin menjadikan maklumat itu menjadi bahan pengajaran mudah yang sesuai untuk pelajar sekolah rendah dan menengah. Dia mahu melibatkan diri dengan Kementerian Pelajaran untuk memperkenalkan subjek kepada pelajar sekolah kerajaan supaya mereka dapat meningkatkan kesedaran mereka terhadap fintek dan meningkatkan kefahaman kewangan mereka.
“Kami mahu mendekati kementerian dan berkata, ‘Mari bersama kita membina sukatan pelajaran untuk subjek seperti itu.’ Kami mahu memberitahu mereka bahawa ini bukan idea gila,” katanya.
“Apabila buku panduan selesai, kami akan mengumpulkan semua maklumat yang diperlukan, termasuk contoh permulaan dan syarikat fintech yang sedang beroperasi dan menggunakan kes produk dan perkhidmatan mereka. Kita boleh menjadikannya subjek kurikulum dan bercakap dengan mereka tentang celik kewangan dan fintek. Idealnya, subjek itu perlu diperkenalkan di sekolah rendah. “
Adakah ini dianggap terlalu rumit untuk pelajar sekolah rendah? Mohammad Ridzuan berkata kandungan itu boleh dibuat lebih mudah untuk pelajar sekolah rendah seperti membincangkan kepentingan menyimpan dan mengurus aliran tunai untuk mencapai matlamat. “Perkara-perkara ini juga boleh diajar menggunakan permainan papan, seperti yang dipanggil Nest Egg, yang boleh didapati di pasaran.”
Pengetahuan yang lebih kompleks boleh diperkenalkan di sekolah menengah atau universiti, tambahnya. “Di samping meningkatkan kefahaman kewangan, buku panduan ini dapat membantu penonjolan syarikat start up dan syarikat-syarikat fintech tempatan.”
Mengumpul dana, melibatkan pemain industri
Mohammad Ridzuan berkata persatuan itu telah membuat sedikit kemajuan dalam menghasilkan buku panduan, tetapi masih dalam tahap awal dan lebih banyak keperluan untuk dilakukan. Sebagai contoh, persatuan itu telah menerima kelulusan Bank Negara untuk menubuhkan pangkalan data fintech, yang akan menjadi asas bagi buku kecil itu.
“Ini satu perkara yang baik. Ketika saya mendekati para pemain industri seperti TM One [cabang perusahaan dan sektor awam perniagaan Telekom Malaysia Bhd], Hong Leong Group, Malayan Banking Bhd dan CIMB Bank Bhd, saya dapat menunjukkan kepada mereka mandat dan meyakinkan mereka untuk menjadi sebahagian daripada ini, “katanya.
Mohammad Ridzuan juga terlibat dengan pihak berkepentingan industri lain untuk membantu persatuan mencapai matlamatnya untuk menghasilkan buku panduan itu. Ini termasuk kementerian kerajaan dan agensi berkaitan, universiti swasta dan awam serta persatuan fintech di negara-negara Asia Tenggara yang lain.
“Kami mendekati Kementerian Kewangan, Kementerian Tenaga, Sains, Teknologi, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim dan Kementerian Komunikasi dan Multimedia. Kami juga bercakap dengan agensi berkaitan kerajaan seperti Perbadanan Ekonomi Digital Malaysia (MDEC), Pusat Inovasi & Kreativiti Global Malaysia (MaGIC). Persatuan Fintech di negara Asia Tenggara lain seperti Thailand, Indonesia dan Singapura juga berhubung dengan kami, “katanya.
Mohammad Ridzuan kini sedang berusaha untuk mendapatkan pembiayaan daripada korporat untuk memulakan program tersebut. Tetapi setakat ini, FAOM dibiayai oleh ahli-ahlinya, termasuk beberapa syarikat start up fintech, swasta dan individu yang terlibat dalam industri fintech yang berminat mengenainya.
Untuk menerbitkan buku panduan itu, persatuan itu perlu menyewa beberapa pekerja sepenuh masa untuk melibatkan diri dengan pihak berkepentingan dan mengumpulkan, menyatukan serta mengemas kini maklumat. Ia juga memerlukan pembiayaan untuk membangunkan dan mengekalkan aplikasi mudah alih buku tersebut, kata Mohammad Ridzuan.
Beliau menegaskan bahawa persatuan fintech di negara-negara seperti Singapura, Thailand, Filipina dan Korea Selatan dibiayai oleh kerajaan dan pengawal selia mereka. Mereka juga mempunyai pekerja sepenuh masa untuk menjalankan dan membangunkan persatuan di negara mereka.
Berusaha untuk menjadi lebih baik dan lebih berpengaruh
Melangkah ke hadapan, FAOM akan terus berkhidmat sebagai pusat sehenti yang membantu syarikat baru fintech dan syarikat-syarikat untuk memperoleh sumber-sumber yang diperlukan bagi operasi dan pengembangan perniagaan mereka, kata Mohammad Ridzuan.
Di samping menjadi presiden FAOM, beliau juga berkhidmat di panel penasihat antarabangsa Lembaga Perkhidmatan Kewangan Labuan (FSA). Oleh itu, beliau dapat membantu permulaan fintech dan syarikat-syarikat yang menghubungkan dengan pusat kewangan persisir, terutama yang ingin menerima pelaburan langsung asing dalam mata wang asing.
“Katakanlah, anda adalah permulaan fintech besar seperti Grab dan pelabur asing mahu melabur AS $ 25 juta di syarikat anda. Tidak mudah untuk masuk ke Malaysia kerana Undang-Undang Pentadbiran Pertukaran Asing Bank Negara (Bank Negara’s Foreign Exchange Administration Requirements), “kata Mohammad Ridzuan.
“Jika anda bukan pemastautin dan anda mahu memindahkan sejumlah wang kepada pemastautin, anda perlu melalui bank tempatan dan bank itu perlu melaporkannya kepada Bank Negara untuk kelulusan. Proses ini mengambil masa dua hingga tiga minggu secara purata.
“Untuk syarikat yang ingin segera memulakannya, semua proses ini mengambil masa yang lama. Sesetengah pelabur mungkin berasa kecewa dan akan memindahkan perniagaan mereka di tempat lain.
“Di sinilah Labuan memainkan peranan. Selagi pelaburan itu tidak masuk ke Malaysia [darat] dan tidak melibatkan transaksi dalam ringgit, ia boleh masuk dalam masa 24 jam. Dengan berbuat demikian, syarikat start-up itu boleh berada di Malaysia dan boleh bergerak pantas. “
Beliau menambah bahawa persatuan itu telah menjalin hubungan formal dengan Labuan FSA, Pusat Perniagaan dan Kewangan Antarabangsa Labuan dan pihak berkepentingan utama lain dalam ekosistem perundangan kewangan . “Kami sentiasa mencari rakan kongsi untuk bekerjasama untuk meningkatkan industri ini.”
Mohammad Ridzuan berkata FAOM juga boleh menghubungkan syarikat-syarikat baru fintech dengan syarikat yang sesuai jika mereka memerlukan nasihat atau perkhidmatan undang-undang. Ia juga boleh membantu mencari bakat yang tepat atau memudahkan rangkaian dengan kementerian kerajaan dan agensi berkaitan.
“Kami cuba memainkan peranan yang lebih aktif dan berpengaruh dalam industri fintech. Kami telah menganjurkan acara. Walau bagaimanapun, program-program ini lebih bersifat jangka pendek dan kurang berkesan. Kami cuba melakukan sesuatu jangka panjang dan lebih bermakna bagi industri, “tambahnya.
